BİEX PROSAW

Açıklama

Serenoa repens (saw palmetto): Amerikan Cüce Palmiye ağacının meyvelerinden elde edildiği, BPH’da en çok bilinen ve en yaygın kullanıma sahip fitoterapötiktir. Serenoa Repens’in BPH’da kullanılan en çok çalışılan ekstresi; lipid yapıdaki n-hexan liposterol’dür. Esas etkisini 5- AR enzim inhibisyonu veya dihidrotestosteronun sitozolik reseptörlerine bağlanmasını engelleyerek gösterdiği düşünülmektedir (1). Ayrıca; anti- inflamatuar, anti-proliferatif ve apoptotik etkiler de tanımlanan diğer mekanizmalar olarak öne çıkmıştır. Serenoa Repens’in BPH’daki rolü kanıta dayalı tıpta birçok farklı çalışma ile araştırılmıştır. Cochrane veritabanında plasebo karşılaştırmalı 19 çalışma 3295 örneklem üzerinden bir metaanalizle sunulmuştur (2). En az 60 haftalık takibin bulunduğu bu metaanalize göre; Serenoa Repens noktüri düşüşünde plaseboya üstün bulunmuştur(p=0.0061). Aynı metaanalizde, Serenoa Repens+Urtica Dioica kombinasyonunun IPSS’de (3.5 puanlık düşüş, p=0.035) ve Qmax’ta (2.48 ml/sn’lik artış, p=0.054) plaseboya üstün olduğu saptanmıştır. Aynı şekilde Serenoa Repens+Secale Cereale kombinasyonu da AUA semptom skorunda (2.93 puanlık düşüş, p=0.0071) ve Qmax’ta (1.3 ml/sn’lik artış, p=0.00022) plaseboya üstün bulunmuştur. Bu bulgulardan hareketle, Serenoa Repens’in diğer fitoterapötiklerle kombine edildiğinde monoterapiye göre daha etkili olduğu söylenebilmektedir. Tamsulosin ile karşılaştırmalı bir çalışmada ise Debruyne ve ark.’ları her iki kolda 270 hastayı 1 yıl takip etmiş ve Serenoa repens’in IPSS düşüşü (4.4’e karşı 4.4 puan, p=0.9) ve Qmax artışı (1.9’a karşı 1.8 ml/sn, p=0.79) etkilerinin tamsulosin ile benzer olduğunu göstermiştir (3). Serenoa repens’in 5-AR enzim inhibisyon rolünün tanımlanması patofizyolojiye yönelik bir etki olması bakımından önem taşımaktadır. Carraro ve ark.’ları finasterid ile yaptıkları randomize, çift kör, karşılaştırmalı çalışmada 1098 hastayı 6 ay takip etmiş; IPSS düşüşü (6.2’e karşı 6.6 puan, p>0.05), Qmax artışı (2.1’e karşı 2.8 ml/sn, p>0.05) ve yaşam kalitesinde artış (%38’e karşı %41, p>0.05) bakımından Serenoa repens’in finasterid ile benzer etkiye sahip olduğunu bildirmiştir (4). Bununla birlikte, erektil disfonksiyon yan etkisi Serenoa repens grubunda finasterid grubundan daha az (%1.1’e karşı %4.9, p<0.001) görülmüş; bu durumun Serenoa repens’in AÜSS’ye yönelik kullanımda hastaların uyumunu artıracağı düşünülmüştür.

Urtica Dioica: Isırganotu olarak bilinen bitkinin köklerinden ekstrelerinin elde edildiği fitoterapi ajanıdır. Urtica Dioica’nın etki mekanizmasına bakılacak olursa, esas etkisini sex-hormon bağlayıcı globülin (SHBG) ile testosteron bağlanmasını ve SHBG’nin prostattaki reseptörlerine bağlanmasını engelleyerek gösterdiği bildirilmektedir (5). Bununla birlikte, zayıf da olsa aromataz ve 5 alfa redüktaz (5-AR) enzim inhibiyonu ile lökosit elastaz inhibisyonu (anti-inlamatuar) etkilerinin olduğu gösterilmiştir. Safarinejad ve ark.’ları tarafından yapılan plasebo kontrollü bir çalışmada, Urtica Dioica (n=305) ve plasebo (n=315) verilen hastalar 18 ay takip edildikten sonra karşılaştırılmış; IPSS düşüşü (%40’ a karşı %9, p<0.05), Qmax artışı (%77’ye karşı %31, p<0.05) ve PMR düşüşü (%51’e karşı %9, p<0.05) Urtica Dioica lehine anlamlı bildirilmiştir (6).

Pygeum Africanum: ‘Afrika Eriği’ isimli meyvenin ağaç kabuklarından ekstresi elde edilen fitoterapi ajanıdır. Pygeum Africanum’un olası etki mekanizmaları sıçanlarda ve insan prostat hücre kültüründe yapılan deneysel çalışmalarda araştırılmıştır. Sıçanlarda yapılan çalışmada; Pygeum Africanum’un FGF-2 ve EGF yolakları üzerinden stromal proliferasyonu, PKC-α inhibisyonu ile epitelyal proliferasyonu inhibe ettiği gösterilmiştir (7). İnsan prostat hücre kültürü çalışmasında ise Pygeum Africanum’un myofibroblast ve fibroblast proliferasyonunu inhibe ettiği ifade edilmiştir (8). Bu çalışmalardan yola çıkılarak Pygeum Africanum’un BPH’da anti-proliferasyon ve apoptozis etki mekanizmaları üzerinden rolü olabileceği yorumu yapılabilmektedir. Cochrane veritabanında plasebo karşılaştırmalı çalışmalara yer verilen ve 1562 örneklemin değerlendirdiği metaanaliz, Pygeum Africanum’un klinik etkileri hakkında önemli bilgiler sunmaktadır (9). Bu metaanaliz, Pyge-um Africanum’un semptom skorlarında (2.07 katlık gelişim, p=0.00024), Qmax’ta (2.5 ml’sn artış, p=0.027) ve PMR’de (13.1 ml’lik düşüş, p=0.011) plaseboya üstün olduğunu göstermektedir. Chatelain ve ark.’ları, Pygeum Africanum’un iki farklı doz uygulamasını (50 mg x 2 ve 100 mg x 1) karşılaştırmış; 10 ay sonra her iki dozun da IPSS, yaşam kalite skoru, noktüri ve Qmax’ta plaseboya üstün gelişim sağladığını saptamışlardır (10).

Cucurbita pepo; Kabak bitkisinin çekirdeklerinden elde edilen fioterapi ajanıdır. Etkileri hangi mekanizma üzerinden gösterdiği bilinmemektedir. Cucurbita pepo ile ilgili yapılan deneysel bir çalışmada sıçanlara testosteron ve prazosin verilerek prostatik büyüme indüklenmiş; plasebo, Cucurbita pepo ve Cucurbita pepo + Fiosterol-F kombinasyonu verilen üç grup karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada hem Cucurbita pepo hem de kombinasyon verilen sıçanlarda prostatik protein sentezinin plasebo grubuna göre anlamlı derece inhibe edildiği bulunurken prostatik ventral lob büyümesinin de bu iki grupta azaldığı tespit edilmiştir. (p=0.01, p=0.004, sırasıyla) (19). Bach ve ark.’larının yaptığı plasebo kontrollü klinik çalışmada; Cucurbita pepo verilen hastalarda (n=233), Uluslararası Prostat Semptom Skoru (IPSS)’nda plasebo verilen hasta grubuna göre (n=243) istatistiksel anlamlı düşüş (6.3’e karşı 5.5, p<0.05) bulunmuştur (20). Güncel bir klinik çalışmada, Vahlensieck ve ark.’ları; IPSS 13–19, Qmax ≤12 ml/sn, prostat volümü (PV) <40 cm3 ve 2’den fazla noktüri olan 1431 BPH hastasını değerlendirmiştir. Yazarlar, 12 ay takip ettikleri hastalarda IPSS ve noktüride düşüş olduğunu gözlemlemiş ve plasebodan üstün olduğunu göstermiştir (21).

Cranberry : İdrar yolu enfeksiyonu insidansını azaltmak için kullanılır. Patojelerin üroepitele tutunmasını engelleyerek etki ettikleri düşünülmektedir. İçeriğindeki hippurik asit, bakterilerin ortamda çoğalmasını da engeller [25]

Fitoterapi ajanlarının yukarıda özetlenen çalışmaların tümünde iyi tolere edildiği görülmekle birlikte yan etkiye bağlı ilacı bırakma oranlarının %2 ile %12 arasında değiştiği bildirilmektedir. Öte yandan, alfa blokörlerde görülen ejakulatuar problemler ile ortostatik hipotansiyon ve 5-AR inhibitörlerinde görülen libido kaybı, erektil ve ejakulatuar problemlerin fitoterapi ajanlarında görülmemesinin hasta uyumundaki rolü de önemli görünmektedir.

Mevcut farmakolojik ajanlardan yeteri kadar yanıt alamayan, cerrahi ve ilişkili komplikasyonlardan çekinen ya da yüksek komorbidite nedeniyle cerrahiye uygun olmayan hastalar da fitoterapi tercihi yapabilmektedir.

Dünya’da BPH’ya bağlı AÜSS tedavisinde fioterapi kullanımı incelenecek olursa; Almanya ve Avusturya’da hafif-orta şiddette AÜSS tedavisinin birinci basamağında fitoterapötiklerin olduğu görülmektedir (22). Öyle ki; bu ülkelerde medikal tedavi ile takipli hastaların %90’ı fitoterapötik kullanmaktadır ve fitoterapi ajanları hekim reçetesi ile alınabilmektedir. İtalya’da ise BPH’ya yönelik medikal tedavinin %50’sini fitoterapi ajanları içermektedir (23). Amerika Birleşik Devletleri’nde medikal tedavi ile takipli AÜSS hastalarından sadece fitoterapi ajanı kullananların oranı %14 iken farmakolojik bir ajanla kombine kullananların oranı %20 olarak bildirilmiştir (24). Toplam %34’lük kullanım oranı; yukarıdaki Avrupa ülkelerine göre az olmakla birlikte fitoterapötiklerin Amerika Birleşik Devletleri’nde de AÜSS’ye yönelik medikal tedavide önemli bir yere sahip olduğunu göstermektedir.

Kaynaklar:

1. Buck AC.Is there a scientific basis for the therapeutic effects of serenoa repens in benign prostatic hyperplasia? Mechanisms of J Urol. 2004 Nov;172(5 Pt 1):1792–9.
2. Tacklind J, Macdonald R, Rutks I, Stanke JU, Wilt TJ. Serenoa repens for benign prostatic hyperplasia. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Dec 12;12:CD001423.
3. Debruyne F, Koch G, Boyle P, Da Silva FC, Gillenwater JG, Hamdy FC, Per- rin P, Teillac P, Vela-Navarrete R, Raynaud JP. Comparison of a phyto- therapeutic agent (Permixon) with an alpha-blocker (Tamsulosin) in the treatment of benign prostatic hyperplasia: a 1-year randomized inter- national Eur Urol. 2002 May;41(5):497–506; discussion 506–7.
4. Carraro JC, Raynaud JP, Koch G, Chisholm GD, Di Silverio F, Teillac P, Da Silva FC, Cauquil J, Chopin DK, Hamdy FC, Hanus M, Hauri D, Ka- linteris A,Marencak J, Perier A, Perrin Comparison of phytotherapy (Permixon) with finasteride in the treatment of benign prostate hyper- plasia: a randomized international study of 1,098 patients. Prostate. 1996 Oct;29(4):231–40; discussion 241–2.
5. Chrubasik JE, Roufogalis BD, Wagner H, Chrubasik A comprehensive review on the stinging nettle effect and efficacy profiles. Part II: urticae radix. Phytomedicine. 2007 Aug;14(7–8):568–79. Epub 2007 May 16.
6. Safarinejad MR. Urtica dioica for treatment of benign prostatic hyper- plasia: a prospective, randomized, double-blind, placebo-controlled, crossover J Herb Pharmacother. 2005;5(4):1–11.
7. Edgar AD, Levin R, Constantinou CE, Denis L.A critical review of the pharmacology of the plant extract of Pygeum africanum in the treat- ment of Neurourol Urodyn. 2007;26(4):458–63; discussion 464.
8. Boulbès D, Soustelle L, Costa P, Haddoum M, Bali JP, Hollande F, Magous Pygeum africanum extract inhibits proliferation of hu- man cultured prostatic fibroblasts and myofibroblasts. BJU Int. 2006 Nov; 98(5):1106–13.
9. Wilt T, Ishani A, Mac Donald R, Rutks I, Stark Pygeum africa- num for benign prostatic hyperplasia. Cochrane Database Syst Rev. 2002;(1):CD001044.
10. Chatelain C, Autet W, Brackman F.Comparison of once and twice daily dosage forms of Pygeum africanum extract in patients with benign prostatic hyperplasia: a randomized, double-blind study, with long- term open label Urology. 1999 Sep;54(3):473–8.
11. Kamijo T, Sato S, Kitamura T. Effect of cernitin pollen-extract on experimental nonbacterial prostatitis in rats. Prostate 2001 Oct 1;49(2): 122– 31.
12. Wagenlehner FM, Schneider H, Ludwig M, Schnitker J, Brähler E, Weidner W. A pollen extract (Cernilton) in patients with inflammatory chronic prostatitis-chronic pelvic pain syndrome: a multicentre, ran- domised, prospective, double-blind, placebo-controlled phase 3 study. Eur 2009 Sep;56(3):544–51.
13. Rugendorff EW, Weidner W, Ebeling L, Buck Results of treatment with pollen extract (Cernilton N) in chronic prostatitis and prostatodynia. Br J Urol. 1993 Apr;71(4):433–8
14. Buck AC, Rees RW, Ebeling L. Treatment of chronic prostatitis and prostatodynia with pollen Br J Urol. 1989 Nov;64(5):496–9.
15. Wilt TJ, Macdonald R, Ishani A, Rutks I, Stark G. Cernilton for be- nign prostatic hyperplasia. Cochrane Database Syst Rev. 2011 May 11; (5):CD001042.
16. Kassen A, Berges R, Senge T.Effect of beta-sitosterol on transforming growth factor-beta-1 expression and translocation protein kinase C alpha in human prostate stromal cells in Eur Urol. 2000 Jun;37(6):735–41.
17. Berges RR, Windeler J, Trampisch HJ, Senge T. Randomised, placebo- controlled, double-blind clinical trial of beta-sitosterol in patients with benign prostatic Beta-sitosterol Study Group. Lancet. 1995 Jun 17;345(8964):1529–32.
18. Klippel KF, Hiltl DM, Schipp B. A multicentric, placebo-controlled, double-blind clinical trial of beta-sitosterol (phytosterol) for the treatment of benign prostatic hyperplasia. German BPH-Phyto Study group. Br J 1997 Sep;80(3):427–32
19. Tsai YS, Tong YC, Cheng JT, Lee CH, Yang FS, Lee HY. Pumpkin seed oil and phytosterol-F can block testosterone/prazosin-induced prostate growth in rats. Urol 2006;77(3):269–74.
20. Bach Placebokontrollierte Langzeittherapiestudie mit Kürbissa- menextrakt bei BPH-bedingten Miktionsbeschwerden. Urologe B 2000. 40: p. 437–43.
21. Vahlensieck W, Theurer C, Pfitzer E, Patz B, Banik N, Engelmann Effects of pumpkin seed in men with lower urinary tract symptoms due to benign prostatic hyperplasia in the one-year, randomized, pla- cebo- controlled GRANU study. Urol Int. 2015;94(3):286–95
22. Buck AC. Phytotherapy for the prostate. Br J Urol. 1996 Sep;78(3): 325– 36.
23. Di Silverio F, Flammia GP, Sciarra A, Caponera M, Mauro M, Buscarini M, Tavani M, D’Eramo G. Plant extracts in BPH. Minerva Urol 1993 Dec;45(4):143–9.
24. Bales GT, Christiano AP, Kirsh EJ, Gerber GS. Phytotherapeutic agents in the treatment of lower urinary tract symptoms: a demographic analysis of awareness and use at the University of Chicago. Urology. 1999 Jul; 54(1):86–9
25. Eden CS, Freter R, Hagberg L, Hull R, Hull S, Leffler H, et al. In- hibition of experimental ascending urinary tract infection by an epithelial cell-surface receptor Nature. 1982 Aug 5;298(5874):560-2. PubMed PMID: 7048106. Epub 1982/08/05.