OMEPLUS

Açıklama

Omega 3: Hamilelik sırasında ve doğum sonrasında bebeğin büyüme ve gelişimi için oldukça önemli. Araştırmalar omega 3’ün bebeklerin beyin, sinir sistemi ve göz gelişimi açısından gerekli olduğunu gösteriyor. Bununla birlikte anne karnında bebeğin kilo artışına yardımcı olarak bağışıklık sisteminin güçlenmesini de sağlıyor (1,2). Annenin hamilelik tansiyonu ve preeklampsi (hamilelik zehirlenmesi) riskini azalttığı gibi hamilelik ve lohusalık dönemindeki duygu durum bozukluklarına bağlı depresyondan da korunmasını da destek oluyor. Aynı zamanda hamilelikte ortaya çıkabilecek diyabetin yönetiminde kullanılıyor. Erken doğum riskinin azaltması açısından da yeterli miktarda omega 3 alınması gerekiyor (3). Bu sayede anne ve bebeğin kalp damar hastalıklarına yakalanma riski de azaltılabiliyor (4). Vücut için temel bir yağ asidi olan Omega-3 yağ asitleri, vücutta üretilememekte, dışarıdan besinler ve takviyeler ile alınabilmekte, vücutta EPA ve DHA şeklinde bileşenlerine ayrılarak kullanılabilmektedir (5,8). EPA ve DHA bebeklerde beyin, sinir sistemi ve göz gelişimini hızlandıran, yetişkinlerde romatoit artrit gelişimini yavaşlatan, yüksek kan trigliserit değerlerini düşüren, kardiyak aritmileri engelleyen, enfarktüs sonrası sağ kalım oranını arttıran, kan pıhtılaşmasını azaltan, damar sertliğini önleyen, kanserden koruyucu etki gösteren, kan basıncını azaltan ve Alzheimer hastalığını yavaşlatan uzun zincirli yağ asitleridir (5,6,7,8,9). Ayrıca erkeklerde Docosahexaenoic acid (DHA), süperoksit üretiminde azalma, glutatyon peroksidazda artış, sperm DNA hasarında azalma yapar. Hücre memranındaki seviyesi azalırsa membran akışkanlığında bozulma oluşur. Bunun yansıması olarak da sperm-oosit füzyonunda fonksiyonel hasar oluşmaktadır (10).

Folik Asit: Folik asitin eksik alınması DNA biyosentezinin azalması, hücre bölünmesinin azalması, anemi, lökopeni ve trombositopeni ile sonuçlanmaktadır (11). Gebelikte folik asit kullanımı gestasyonel hipertansiyon ve preklampsiyi azaltmaktadır (12,13). Ayrıca yapılan prospektif randomize çalışmalarda erken doğumu ve bebeklerdeki noral tüp defektlerini önlediği , kognitif performansı arttırdığı gösterilmiştir (14,15,16,17,18).

Vitamin C: Gebelikte kullanımı preeklampsi, erken membran rüptürü , anemi ve intrauterin gelişme geriliğini azaltmaktadır. Amniotik kesenin oluşmasına katkı sağlar, plasentanın kan damarlarını güçlendirir ve bebeğin dokularının oluşmasına yardımcı olur (19,20).

Vitamin E: Etkili bir antioksidan olan E vitamini, aynı zamanda dolaşım sistemi, cilt, saçlar, bağışıklık sistemi, kalp ve diabet üzerinde ciddi etkilere sahiptir. Hamilelikte artan vitamin ihtiyacı E vitamini depolarının bitmesine neden olmaktadır. Hamilelikte kan basıncını regüle eder.(21)

Vitamin B (B1,B2,B3,B5,B6,B12): B vitaminin suda çözünen bir vitamin olması, onun depolanmasını çok kısıtlı hale getirir. Çok kısa bir sürede tükenirler ve dışarıdan alınmaları gerekir. Bu bebeğin gelişimi için çok önemlidir. Eksikliğinde anemi oluşur ve bebeğin erkenden kaybedilmesine yol açabilir. Annede ruhsal durum bozuklukları yaratır. Eksikliğinde homosistein düzeyleri yükselir ve plasenta abrupsiyonu, plasenta enfarktüsü ile sonuçlanmakta ve düşük riskinin artmasına neden olur (22,24 ).

Ek olarak preeklampsi, intrauterin gelişme geriliği ile ilişli olduğu belirtilmektedir ( 23, 24).

Ayrıca B12 vitamini eksikliğinde nöral tüp defekti riskinin arttığı gösterilmiştir ( 25).

Vitamin A: Görsel fonksiyonlarda, embriyonik gelişimle ilgili hücresel farklılaşmada, akciğer olgunlaşmasında ve immün sistem gelişmesinde temel rol oynamaktadır. Gebelikte karaciğer depolarını sağlamak için yetersiz kalmaktadır (11). Eksikliğinde preterm doğum, düşük doğum ağırlığı, bronkopulmoner displazi ve enfeksiyon riskinin artması ile ilişkili olduğu belirtilmektedir (26 ).

Selenyum : Hamilelik süresince selenyum en önemli minerallerin başında gelmektedir. Türkiye’de sıkça görülen tiroid rahatsızlıklarının başında selenyum yetersizliği gelmektedir. Bu nedenle tiroid düzensizliği yaşan anne adaylarının selenyum takviyesi alması gerekmektedir. Selenyum hidrojenin suya dönüşmesinde yani metabolizma sonucu ortaya çıkan serbest radikal denen zararlı maddelerin atılmasında rol alır. Selenyum eksikliğinde ciddi kalp yetmezliği gelişir.(27,28,29)

İyot :İyot eksikliğinin en önemli sonuçları, kretenizm, mental retardasyon, erken doğum eylemi ve fetal ölüm riskinde artıştır. Ayrıca fazla alınması durumunda da fetal guatr olabilmektedir. Günlük 150 µg dozda alınması yeterlidir. (30)

Demir :Gebelikte demir ihtiyacı artmaktadır. Bunun nedeni, 300 mg fetüse olan kayıp ve 500 mg annenin hemoglobini için demir kullanılmasıdır. Gebelikte demir ihtiyacı özellikle 2-3. trimesterde artmaktadır. Demir eksikliği durumunda; annede anemi, immünite bozukluğu (lökosit granulasyonu) olabilirken, fetüste ise erken doğum riskinde artış ve düşük doğum ağırlığı olabilmektedir. Gebelikte demir profilaksisinde 30-60 mg/gün dozu yeterlidir. Ancak profilaktik demir kullanımının gerekli olduğunu gösteren halen kesin bir çalışma yoktur. UNICEF ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) özellikle geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerde mutlaka profilaktik kullanılması gerektiğini belirtmektedirler. Profilaktik demir kullanımı termde hemoglobinin < 10-10.5 g/dl olmasını engeller. (31,32)

Çinko: Çinko protein sentezi ve nükleik asit yapımında önemli bir mineraldir. Gebelikte eksikliği olursa; pre-eklampsi, erken membran rüptürü ve IUGR olabilmektedir. Gebelikte profilaktik çinko kullanımı erken doğum oranını %15 oranında azaltmaktadır. (33,34,35,36)

Manganez ve Magnezyum : Kalsiyum emilimi, kemik gelişimi ve protein sentezi için gerekli olan minerallerdir. Gebelikte eksikliği pre-eklampsi ve erken doğum riskinde artış ile ilişkili olabilir. Ancak yapılan çalışmalarda gebelikte profilaktik kullanımı hakkında yayın azdır. (37)

Zencefil : Rahim içindeki bebek için yeterli miktarda kan akışını destekler. Yemek sonrası sindirimi zor olan besinlerin daha iyi ve etkili sindirilmesine yardımcı olur. Sırt ve boğaz ağrısı için zencefil yatıştırıcı vazifesi görmektedir. Hamilelikle ilgili bulantı ve kusma için kullanıyor. Ancak hamilelik sırasında zencefil tüketmeden önce, güvenli dozajını ve aşırı tüketimin sonuçlarını bilmeniz gerekir.(38,39)

Vitamin D: Gebelikte uygulanacak D vitamini desteği 12. haftadan itibaren başlamalı ve gerekirse tüm gebelik boyunca devam etmelidir. Destek verilen gebeler kalsiyum yüksekliği bulguları açısından mutlaka uyarılmalıdır. D vitamininin görevi, kalsiyum ve fosforun kan seviyelerini düzenlemektir.   Bu elementler gebelikte, sizin olduğu kadar, bebeğinizin de kemik ve diş gelişiminde kullanılır. Gebelikte vitamin D eksikliği olursa, doğacak bebekte gelişme geriliği ve iskelet bozuklukları görülebilir. Aynı zamanda, bebeğin doğum kilosunu da etkilediğini biliyoruz. Gebelikte eksik D vitamini alan bebekler, doğum sonrası da uzun dönemde bazı sorunlarla karşılaşabilirler. Bu bebekler düşük kemik yoğunluğu ile doğarlar ve 8-9 yaşına geldiklerinde de kemik kitleleri yaşıtlarına göre düşüktür. Yaşamın ilerleyen yıllarında da osteoporoz (kemik erimesi) riskiyle karşı karşıyadırlar. Anne adayı da D vitamini eksikliğinden  etkilenir.  Gebelik  zehirlenmesi  (preeklempsi) ve sezaryen doğum olasılığı artar. (40,41)

Kaynaklar :

1. Agostoni et ,Neuro developmental quotient of healthy term infants at 4 months and feeding practice: the role of long-chain polyunsaturated fatty acids. Pediatr Res 1995:638;
2. Ricardo U, Alan DD. Nutrition in brain development and aging: role of essential fatty acids. Nutr Rev 2006;64(5):24-33.
3. Olsen SF, Secher Low consumption of seafood in early pregnancy as a risk factor for preterm delivery: prospective cohort study. BMJ 2002;324(7335): 447
4. Jensen CL, et al. Effect of docosahexaenoic acid supplementation of lactating women on the fatty acid composition of breast milk and maternal and infant plasma Am J Clin Nutr 2000;71(suppl): 292-9.
5. Greenberg JA, Bell SJ, et al. Omega-3 Fatty Acid Supplementation During Rev Obstet Gynecol. 2008 Fall; 1(4): 162–169.
6. Coletta JM, Bell SJ, Roman AS. Omega 3 fatty acids and pregnancy. Rev Obstet Gynecol 2010;3(4):163-71.
7. Bourre Dietary omega-3 fatty acids for women. Biomed Pharmacother. 2007 Feb-Apr;61(2-3):105-12.
8. Jordan Prenatal omega-3 fatty acids: review and recommendations. J Midwifery Womens Health. 2010 Nov-Dec;55(6): 520-8.
9. Cetin I, Koletzko B. Long-chain omega-3 fatty acid supply in pregnancy and Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2008 May;11(3):297-302.
10. Martinez Soto JC,et al. Dietary supplementation with docosahexaenoic acid (DHA) improves seminal antioxidant status and decreases sperm DNA Syst Bill Reprod Med.2016;62(6):387-95.
11. Zempleni J, Rucker RB, et al. Handbook of vitamins. 4th ed. New York: CRC Press, Taylor and Francis Group, 2007, 2-4003.
12. Hua X, Zhang J, Guo Y, Shen M, Gaudet L, Janoudi G, Walker M, Wen Effect of folic acid supplementation during pregnancy on gestational hypertension/preeclampsia: A systematic review and meta-analysis. Hypertens Pregnancy. 2016 Nov;35(4):447-460.
13. Bulloch RE, Lovell AL, Jordan VMB, McCowan LME, Thompson JMD, Wall CR. Maternal folic acid supplementation for the prevention of preeclampsia: A systematic review and meta-analysis. Paediatr Perinat 2018 Jul;32(4):346-357.
14. Saccone G, Berghella V. Folic acid supplementation in pregnancy to prevent preterm birth: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2016 Apr; 199:76-81.
15. van Gool JD, Hirche H, Lax H, De Schaepdrijver L. Folic acid and primary prevention of neural tube defects: A review. Reprod Toxicol. 2018 Sep;80:73-84.
16. Dolin CD, Deierlein AL, Evans MI. Folic Acid Supplementation to Prevent Recurrent Neural Tube Defects: 4 Milligrams Is Too Much. Fetal Diagn 2018;44(3):161-165.
17. Jin Folic Acid Supplementation for Prevention of Neural Tube Defects. JAMA. 2017 Jan 10;317(2):222.
18. McNulty H, Rollins M, Cassidy T, Caffrey A, Marshall B, Dornan J, McLaughlin M, McNulty BA, Ward M, Strain JJ, Molloy AM, Lees- Murdock DJ, Walsh CP, Pentieva Effect of continued folic acid supplementation beyond the first trimester of pregnancy on cognitive performance in the child: a follow-up study from a randomized controlled trial (FASSTT Offspring Trial). BMC Med. 2019 Oct 31;17(1):196.
19. Alice Rumbold , Erika Ota, Chie Nagata, Sadequa Shahrook, Caroline A Crowther .Vitamin C supplementation in pregnancy. Cochrane Database Syst Rev 2015 Sep 29;(9):CD004072.
20. Carr AC, Rowe S. Factors Affecting Vitamin C Status and Prevalence of Deficiency: A Global Health Perspective. Nutrients. 2020 Jul 1;12(7):
21. Rumbold A, Ota E, Hori H, Miyazaki C, Crowther CA. Vitamin E supplementation in pregnancy. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Sep 7; (9):CD004069
22. El-Khairy L, Vollset SE, et Plasma total cysteine, pregnancy complications, and adverse pregnancy outcomes: the Hordaland homocysteine study. Am J Clin Nutr, 2003;77:467-72.
23. Kale A, Kale E, et al. Preeklamptik gebelerde folik asit, vitamin B12, vitamin B6 ve homosistein düzeylerinin araştırılması. Perinatoloji Dergisi, 2006;14(1):31-6.
24. Gadhok AK, Sinha M, et Serum homocysteine level and its association with folic acid and vitamin B12 in the third trimester of pregnancies complicated with intrauterine growth restriction. Clin Lab, 2011;57(11-12):933-8.
25. Wang ZP, Shang XX, Zhao ZT. Low maternal vitamin B12 is a risk factor for neural tube defects: a meta-analysis. J Matern Fetal Neonatal Med, 2012;25(4):389-94.
26. Strobel M, Tinz J, et al. The importance of beta-carotene as a source of vitamin A with special regard to pregnant and breastfeeding women. Eur J Nutr, 2007;46:1-20.
27. Haider BA, Bhutta ZA. Multiple-micronutrient supplementation for women during Cochrane Database Syst Rev. 2017 Apr 13;4(4)
28. Rodríguez-Cano AM, Calzada-Mendoza CC, Estrada-Gutierrez G, Mendoza-Ortega JA, Perichart-Perera Nutrients, Mitochondrial Function, and Perinatal Health. Nutrients. 2020 Jul 21;12(7):2166.
29. Oh C, Keats EC, Bhutta ZA. Vitamin and Mineral Supplementation During Pregnancy on Maternal, Birth, Child Health and Development Outcomes in Low- and Middle-Income Countries: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients. 2020 Feb 14;12(2):491.
30. Zimmermann M, Delange Iodine supplementation of pregnant women in Europe: a review and recommendations. Eur J Clin Nutr 2004; 58: 979-84.
31. Lunet N, Rodrigues T, Correia S, Barros H. Adequacy of prenatal care as a major determinant of folic acid, iron, and vitamin intake during Cad Saude Publica 2008; 24: 1151-7
32. Mahomed WITHDRAWN: Iron and folate supplementation in pregnancy. Cochrane Database Syst Rev 2007, 18;(3):CD001135
33. Ladipo OA. Nutrition in pregnancy: mineral and vitamin supplements. Am J Clin Nutr 2000; 72: 280-90
34. Coşkun A, et al. Gebelikte vitamin-mineral kullanımı ve beslenmenin Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi 2009, 6;(3): 155-70
35. Mahomed K, et al. Zinc supplementation for improving pregnancy and infant Cochrane Database Syst Rev 2007;2:CD000230
36. Makrides M, Crowther CA. Magnesium supplementation in pregnancy. Cochrane Database Syst Rev 2001; 4:CD000937
37. Rasmussen WF, Kjaer S, et al. Ginger treatment of hyperemesis gravid European J Obst, Gyn and Rep biology. 1991;38(1):19-24
38. Boone SA, Shields K. Treating pregnancy-related nausea and vomiting with The Annals of pharmacotherapy 2005;39(10):1710-3
39. Palacios C, Kostiuk LK, Peña-Rosas JP. Vitamin D supplementation for women during Cochrane Database Syst Rev. 2019 Jul 26;7(7):CD008873
40. De-Regil LM, Palacios C, Lombardo LK, Peña-Rosas JP. Vitamin D supplementation for women during pregnancy. Cochrane Database Syst 2016 Jan 14;(1):CD008873